"Kiedy zaścianek jest przeznaczeniem
i nie można go opuścić,
należy zrobić z niego metropolię."

ks. prof. W. Sedlak

CZĘŚĆ I
BAŁTOWSKIE KRAJOBRAZY.
         

Bałtów to niewielka rolnicza gmina położona w północno-wschodniej części województwa świętokrzyskiego, na skraju Wyżyny Sandomierskiej. Naturalne piękno wapiennych wzgórz przeciętych doliną rzeki Kamiennej zainspirowało miejscową społeczność do nazwania swojej małej ojczyzny "Szwajcarią Bałtowską". Spotykamy tu urocze wąwozy, skalne pomniki przyrody, stuletnie modrzewie i czterystuletnie dęby. W okolicach Bałtowa dr Gerard Gerliński odkrył i zidentyfikował ślady bytności dinozaurów. Stworzyło to możliwość do powstania pierwszego w Polsce Parku Jurajskiego Głównym inicjatorem powstania parku było Stowarzyszenie "Delta", które podobnie jak Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Gminy Bałtów "Bałt", skupia grupę aktywnych zauroczonych pięknem Bałtowskiego krajobrazu ludzi. Dzięki nim 7 sierpnia 2004r nastąpiło uroczyste otwarcie Bałtowskiego Parku Jurajskiego. Atrakcja parku są naturalnej wielkości figury dinozaurów, wśród których znajdują się m.in. alozaur, tyranozaur, oseski triceratopsa, diplodoka. Docelowo w parku znajdzie się ponad sto okazów. Teren parku jest bardzo atrakcyjny pod względem turystycznym i posada specyficzny mikroklimat. W sąsiedztwie parku znajduje się zabytkowy stuletni młyn, przystań kajakowa i przystań do spływów tratwą.          
Bałtów jest dawną siedzibą książąt Druckich-Lubeckich. Na jednym ze wzgórz znajduje się książęcy pałac, niestety częściowo zrujnowany. Bałtowianie serdecznie witają gości zgodnie z dowcipną, choć przewrotną myślą z książęcego pałacu: "Boże! Ci wszyscy, którzy tu bywają, Czego nam życzą, niechaj sami mają."
          Gospodarzem gminy Bałtów jest wójt mgr inż. Bogusław Mąka, który tę funkcję pełni od 2002r.

MY W GMINIE
         

Okolice Bałtowa również urzekają swoim pięknem. Jeżeli udamy się szosą w kierunku Solca, dotrzemy do wsi Okół, oddalonej około 8 km. od Bałtowa. Jest to największa wieś w gminie zarówno pod względem liczby mieszkańców (919) jak i powierzchni. Posada duże walory przyrodniczo-krajobrazowe. Bujne, pachnące żywicą lasy, świeże powietrze, malowniczy krajobraz należą do niewątpliwych walorów Okołu.
          Nazwa Okół pochodzi od miejsca okolnego, okolnika, zagrody. Wiele osób ma problem czy jedzie do Okołu czy do Okoła. Otóż wg Wydawnictwa Urzędu Rady Ministrów z 1966r pt.: "Urzędowe Nazwy miejscowości i obiektów fizjograficznych. Powiat lipski woj. kieleckie" jedzie się do Okołu. W wymienionej publikacji nazwa wsi brzmi - Okół, dopełniacz - Okołu, a przymiotnik - okolski. Wymienione są również nazwy części wsi: Ignacówka, Kazimierzówka, Niziny, Olesica. Z nazwą miejscowości wiążą się legendy. Jedna z nich głosi, że dawno temu mieszkańców Okołu było niewielu i tworzyli małą osadę na zarzeczu. Las był wówczas bliżej niż teraz i sięgał prawie do budynków. Żyły w nim stada wilków, które napadały na zwierzęta domowe. Grasowali też zbójcy. Dla bezpieczeństwa i obrony ludzie zaczęli budować swoje domy po linii koła. Dlatego też nazwali swoją osadę Okół. Inna legenda mówi, że chcąc dojechać do Tarłowa ważnego wówczas ośrodka handlowego, należało przejechać przez most obok karczmy i kuźni, czyli zrobić koło i stąd nazwa Okół.
Tyle legendy.
Ze źródeł historycznych (niestety nielicznych) wiemy, że w wieku XV istniał już Okół, który był wsią rycerską. Został założony prawdopodobnie przez Zaklikę Tarło ze Szczekarzewic. Okół znajduje się na mapie historycznej opracowanej przez A. Prochownikową jako osada założona w wieku XV. Inna wzmianka historyczna dotyczy okresu Powstania Styczniowego. Wówczas Korpus gen. Hanke-Bosaka, powstańczego naczelnika woj. krakowskiego i sandomierskiego cofa się w walce od Tarłowa do wsi Okół ścigany przez wojska carskie. "Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych Krajów Słowiańskich" wydany pod redakcją Bronisława Chlebowskiego i Władysława Walewskiego z 1880r. informuje: "Okół - wieś i folwark nad rzeką Kamienną, powiat iłżecki, gmina Pętkowice, parafia Bałtów, odległość 42km. od Iłży ma 116 domów (2 murowane), 758 mieszkańców, młyn tartak, 2672m obszaru." W pewnym okresie wsie Okół i Potoczek należały do dziedzica Ostrowskiego, zamieszkującego pałac w Potoczku. Obecna część Okołu, zwana Ignacówką, była własnością dziedzica Ignacego Arkuszewskiego. Od jego imienia pochodzi nazwa Ignacówka. Chwalebną kartę w historii zapisała wioska Okół w okresie okupacji niemieckiej.
Ludność wsi aktywnie uczestniczył w ruchu oporu walcząc z bronią w ręku bądź pomagając partyzantom. 2 lipca 1943 roku żandarmi rozstrzelali 9 osób z Okołu. Wśród rozstrzelanych było pięcioro dzieci w wieku od 3 do 8 lat. Zginęła wtedy cała rodzina Władysława Kowalskiego "Zapory", członka Komitety Okręgowego PPR z Radomia. Za działalność partyzancką w okresie II wojny światowej odznaczono wieś Okół Krzyżem Grunwaldu III klasy. Cała uroczystość odbyła się w Szkole Podastawowej w Okole 28 czerwca 1980 roku.
          Społeczeństwo Okołu należy do dwóch parafii: rzymskokatolickiej i polskokatolickiej. Parafia rzymskokatolicka znajduje się w Łętkowicach, gdzie jest kościół pod wezwaniem Świętej Teresy od Dzieciątka Jezus. Obowiązki proboszcza wykonuje ks. Janusz Stanek. W Okole znajduje się kaplica, gdzie również odprawiane są nabożeństwa. Parafia polskokatolicka pod wezwaniem Świętego Franciszka z Asyżu powstała w 1930 roku. Obejmuje ona nie tylko miejscowość Okół ale również Pętkowice, Wólkę Bętkowską, Skarbkę. Niektóre rodziny przyjeżdżają na nabożeństwa z Lipska. Gospodarzem parafii jest od 17 lat ks. Proboszcz Hubert Szryt. Jedna z mieszkanek Okołu, pani Janina Choinka, wspomina, że jeszcze przed wojną na lekcji religii w szkole uczyła się piosenki na święto Matki Boskiej Siewnej obchodzone w Kościele Polskokatolickim. Dzięki wspaniałej pamięci pani Janiny mogę zacytować tekst piosenki:

Idzie wczesnym rankiem
wśród ptaszętów śpiewień
Matka Boska Siewna
w lnianym przyodziewie.

W swojej ręce niesie
szczerozłote ziarno
i świętą swą ręką
rzuca w ziemię czarną.

Sieje, błogosławi,
by wysoko rosło.
by szczęście i zdrowie
w ludzi dom przyniosło.

Wzajemne stosunki między kościołami układają się zgodnie z duchem ekumenizmu głoszonym przez Ojca Świętego.

Powrót